ธรรมคืออธิกรณสมถะ

[880] ท่านทั้งหลาย ก็ธรรมเป็นเครื่องระงับอธิกรณ์ 7 ประการ
เหล่านี้แล มาสู่อุเทศ
คือ พึงให้ระเบียบอันพึงทำในที่พร้อมหน้า 1 พึงให้ระเบียบที่ยกสติ
ขึ้นเป็นหลัก 1 พึงให้ระเบียบที่ให้แก่ภิกษุผู้หายเป็นบ้าแล้ว 1 ทำตามสารภาพ 1
วินิจฉัยอาศัยความเห็นข้างมาก 1 กิริยาที่ลงโทษแก่ผู้ผิด 1 ระเบียบดังกลบไว้
ด้วยหญ้า 1 เพื่อสงบระงับอธิกรณ์ที่เกิดขึ้น ๆ แล้ว.

บทสรุป

ท่านทั้งหลาย ธรรมคืออธิกรณสมถะ 7 ประการ ข้าพเจ้ายกขึ้น
แสดงแล้วแล ข้าพเจ้าขอถามท่านทั้งหลาย ในธรรมคืออธิกรณสมถะเหล่านั้น
ว่า ท่านทั้งหลายเป็นผู้บริสุทธิ์แล้วหรือ ข้าพเจ้าขอถามแม้ครั้งที่สองว่า ท่าน
ทั้งหลายเป็นผู้บริสุทธิ์แล้วหรือ ข้าพเจ้าขอถามแม้ครั้งที่สามว่า ท่านทั้งหลาย
เป็นผู้บริสุทธิ์แล้วหรือ ท่านทั้งหลายเป็นผู้บริสุทธิ์แล้วในธรรมคืออธิกรณสมถะ
เหล่านี้ เหตุนั้นจึงนิ่ง ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้ ด้วยอย่างนี้แล.
ธรรมคืออธิกรณสมถะ จบ

คำนิคม

[881] ท่านทั้งหลาย นิทานข้าพเจ้ายกขึ้นแสดงแล้ว
ธรรมคือปาราชิก 4 สิกขาบท ข้าพเจ้ายกขึ้นแสดงแล้ว
ธรรมคือสังฆาทิเลส 13 สิกขาบท ข้าพเจ้ายกขึ้นแสดงแล้ว
ธรรมคืออนิยต 2 สิกขาบท ข้าพเจ้ายกขึ้นแสดงแล้ว

ธรรมคือนิสสัคคิยปาจิตตีย์ 30 สิกขาบท ข้าพเจ้ายกขึ้นแสดงแล้ว
ธรรมคือปาจิตตีย์ 92 สิกขาบท ข้าพเจ้ายกขึ้นแสดงแล้ว
ธรรมคือปาฎิเทสนียะ 4 สิกขาบท ข้าพเจ้ายกขึ้นแสดงแล้ว
ธรรมคือเสขิยะทั้งหลาย ข้าพเจ้ายกขึ้นแสดงแล้ว
ธรรมคืออธิกรณสมถะ 7 ประการ ข้าพเจ้ายกขึ้นแสดงแล้วแล.
สิกขาบทของพระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น มีเท่านี้ มาในพระปาติ-
โมกข์นับเนื่องในพระปาติโมกข์ มาสู่อุเทศทุกกึ่งเดือน
พวกเราทั้งหมดนี้แล พึงเป็นผู้พร้อมเพรียงกัน ร่วมใจกันไม่วิวาทกัน
ศึกษาในพระปาติโมกข์นั้น เทอญ
มหาวิภังค์ จบ
พระวินัยปิฏกเล่ม 2 จบ

เสขิยกัณฑวรรณนา

วินิจฉัย ในเสขิยะเหล่านั้น พึงทราบดังต่อไปนี้:-

วรรคที่ 1

บทว่า ปริมณฺฑลํ แปลว่า เป็นมณฑลโดยรอบ.
สองบทว่า นาภิมณฺฑลํ ชานุมณฺฑลํ มีความว่า ภิกษุนุ่งปิด
เหนือมณฑลสะดือ ใต้มณฑลเข่า ให้ผ้านุ่งห้อยลงภายใต้มณฑลเข่าตั้งแต่กระ